Meta-Staten en de Diamant van ons bewustzijn
Kirsten
09 februari 2012 

Meta-Staten en de Diamant van ons bewustzijn

Krachtige coachvragen die toegang geven tot de complexe gelaagdheid van gedachten en emoties

Mensen zijn zelden in een primaire gemoedstoestand. Ons bewustzijn werkt zo, dat we bijna onmiddellijk iets denken of voelen over onze primaire staat/gemoedstoestand. Hierdoor leven we in complexe staten: meta-staten. Meta betekent: boven, over, voorbij. Door gedachten en gevoelens te hebben over een primaire staat ontstaan staten over staten: zo voelen we ons ongemakkelijk over onze boosheid; we voelen blijdschap over onze vrijheid, schaamte over onze angst, waanhoop over ons verdriet enz. Deze meta-staten zijn het product van ons zelf-reflectieve karakter van ons bewustzijn.

Het is niet logisch, maar psycho-logisch! “De meeste verandering is contra-intuïtief/psycho-logisch”. -Korzybski-

De interne logica die ontstaat door deze gelaagdheid van onze geest is onze psycho-logica. We ontstijgen de ene staat en komen terecht in een andere staat. De hogere staat sluit die eerdere staat in en stuurt haar. Zo kun je boos zijn, echter hier kun je kalm over zijn. Dan krijg je kalme boosheid. Deze hogere staat van kalmte zal de primaire staat van boosheid inkaderen en hierdoor deze primaire staat sturen en transformeren. Dit is niet logisch, maar psycho-logisch. De meta-relatie creëert de logica en vormt verschillende, voor ons zelf, logische niveaus. Deze logische niveaus bestaan alleen in onze geest als vertegenwoordiging en categorisering van wat we buiten onszelf waarnemen.

Als coach is het niet noodzakelijk deze gelaagdheid van gedachten en gevoelens van je cliënten te begrijpen, als je cliënt het zelf maar begrijpt!

Het kan voor jou als coach onlogisch klinken, maar voor je cliënt is het logisch. Jouw doel als coach is zelf-reflectie op deze meta-staten te faciliteren zodat je cliënt de kwaliteit van zijn eigen denken en voelen kan onderzoeken en verbeteren.

Als coach moet je vooral kunnen werken op het niveau van meta-staten. Meta-staten zijn namelijk de meest belangrijke staten die er zijn. Waarom? Omdat ze op een hoger niveau opereren sturen ze onze primaire staten.We kunnen vanuit verschillende invalshoeken naar het gelaagde (meta) karakter van onze ervaringen kijken. Onze geest is goed te vergelijken met een geslepen diamant die vele facetten heeft. Het licht valt op elk facet onder een andere hoek binnen en creëert zo een andere kleur. De diamant is dan een metafoor voor de optelsom van de vele facetten waaruit onze meta-staten zijn opgebouwd. De vragen die eronder staan geven toegang tot het bijbehorende facetten van de geest.

De Diamant van ons Bewustzijn

Betekenissen: De ideeën die we betekenissen toekennen. - Wat betekent dit voor je? - Wat betekent dit nog meer voor je? - Hoeveel betekenis heeft dit voor jou? - Weet je hoe je ertoe gekomen bent om er deze betekenis aan te geven? - Dient deze betekenis je? Ben je er blij mee? Overtuigingen: De ideeën die we bevestigen, affirmeren en herbevestigen. - Wat geloof je daarover? - Hoeveel waarde hecht je aan die overtuiging? - Geloof je iets over die overtuiging? - Hoe heb je die overtuiging bevestigd? - Hoe sterk is die bevestiging? - Welke andere overtuigingen heb je hierover? Kaders: De gedachten die we gebruiken als omlijsting van onze ideeën. Referentiekaders scheppen de context van onze gedachten. - Wat is je referentiekader hiervoor? - Hoe kader je dit? - Hoe zou je dit nog meer kunnen kaderen? - Wat is het meest krachtig makende kader wat je van anderen hierover hebt gehoord? Generalisaties: De ideeën die we optekenen als samenvattingen van eindconclusies over dingen. - Als je jezelf nu hoort praten, welke generalisaties hoor je dan terug? - Klopt deze manier van denken? - Als je er zo naar kijkt, wat realiseer je je dan? - Welke conclusies kan je dan trekken? - Waar in deze context generaliseer je nog meer? Realisaties: De ideeën die we ontwikkelen as we nieuwe inzichten, begrip en zelfs 'eureka' ervaringen hebben. - Hoe voelt het om je dit te realiseren? - Als je je dit realiseert, wat denk je dan daarna? - En nu je dit weet, wat ga je doen? - Nu je je hier bewust van bent, wat is dan je volgende stap? Toestemmingen: De ideeën die we hebben over wat ons toestaat om te denken, voelen, spreken en handelen. De toestemmingen, openingen en opties die we onszelf geven, die nieuwe mogelijkheden scheppen uit oude taboes. - Heb je toestemming om zo te denken en voelen? - Zo nee, wie heeft deze toestemming bij je weggenomen? - Wat gebeurt er als je jezelf toestemming geeft om dit te ervaren? - Zou je hiervoor intern toestemming willen hebben? - Dient dit oude verbod of taboe je? - En als je jezelf toestemming geeft en waarneemt wat er gebeurt, hoe goed voelt dit dan? - Hoe vaak zal je jezelf nog toestemming moeten geven? - Geef jezelf eens toestemming om toestemming te ervaren. - Machtig jezelf om over alternatieven na te denken, om anders te reageren. Gevoelens: De emotionele lading en gevoelsoordelen die we over onze ideeën brengen. - Wat voel je hierover? - Welke specifieke emotie associeer je met dit idee of deze ervaring? - Als je deze emotie als omlijning/kader gebruikt maakt dit je dan krachtig als mens? - Brengt dit gevoel de dingen op een versterkende prettige manier in kaart? Waardering: De ideeën van waardering of waarde, die we gebruiken om andere ideeën te kaderen. − Wat waardeer je hierover? − Wat waardeer je over jezelf in deze ervaring? − Wat zou je kunnen waarderen over deze emotie of ervaring? − Als je volledig in je kracht zou kunnen staan terwijl je deze ervaring hebt, welke waarde zou dat voor je hebben? − Hoeveel waardering zou je hierover willen hebben? Waarde/belangrijkheid: De ideeën die we waarderen als belangrijk, significant en waardevol behandelen. - Hoe belangrijk is dat voor je? - Wat geloof je over deze waarde? - Waarom is dat zo belangrijk en waardevol voor je? - Als je er die waarde van krijgt, wat is dan nog belangrijker dan dat? Interesses: De ideeën van fascinatie, nieuwsgierigheid, interesse, enz, die we brengen bij andere ideeën. - Wat is het meest fascinerende aan deze ervaring of dit idee? - Waar zou je nieuwsgierig naar kunnen worden als je jezelf hier toestemming voor gaf? Beslissingen/keuze/wil: De ideeën die we afscheiden en afsnijden van andere ideeën of keuzes zodat we JA tegen iets zeggen en NEE tegen iets anders. - Welke beslissing of beslissingen sturen dit? - Wat heb je toen besloten? - Als je nu een besluit zou nemen, welke zou dat dan zijn? - Wat zeg je tegen jezelf in termen van kiezen of beslissen? Intentie/willen/wensen: De ideeën die je hebt over je motieven, intenties, wensen en willen. - Wat is je doel hiermee? - Wat is je intentie? Wat is een nog hogere intentie dan dat? - Wat wil je hiermee bereiken? - En als je dat hebt, precies zoals je dat wilt, wat zal dat dan voor je mogelijk maken? - Waarom is dat waardevol voor je? - Wat is je strategie om dat mogelijk te maken? Uitkomst/doel: De ideeën die we hebben over doelen, uitkomsten en gewenste einden. − Hoe wil je dat dit afloopt? − Wat is voor jou je gewenste uitkomst hiervoor? − Welke gevolgen hoop je dat dit zal hebben? − Wat is de uitkomst van deze uitkomst? Verwachting: De ideeën die we hebben over wat we verwachten dat er gaat gebeuren. - Wat verwacht je? - Waar heb je geleerd om dat te verwachten? - Hoe legitiem is die verwachting? - Wat is de kwaliteit en bedoeling van die verwachting? Is ze rigide of flexibel? - Houdt die verwachting je open en nieuwsgierig of eisend en controlerend? Verbinding: De ideeën die we hebben over onze verbinding met andere ideeën, ervaringen en mensen. - In welke mate ben je verbonden met dit idee, gevoel of deze ervaring? - Wat doet je verbinding hiermee voor jou? - Is deze verbinding gekoppeld aan je definitie van “zelf” of identiteit? Oorzakelijkheid: De ideeën die we hebben over oorzaak, invloed, bijdragende factoren, datgene, wat dingen laat gebeuren, etc. - Waardoor voel je je zo? Waardoor denk je zo? Waardoor ervaar je dit? - Wat zorgt ervoor dat je deze gedachten of gevoelens hebt? - Wie zegt dat? Welke regel maakt dat dit zo is? - Werkt het altijd op deze manier? - Wanneer heeft het niet dit veroorzaakt? Van welke andere uitzonderingen ben je je bewust? - Wat zijn de mechanismen, waardoor het zo werkt? Gevolg/Implicaties: De ideeën, die we hebben over de gevolgen van een actie of in-actie. - Wat zullen de consequenties hiervan zijn? - Wat zal je hiermee winnen of verliezen? - En wat zal dat met je doen? Cultuur: De ideeën die we hebben over onze culturele identiteit, definitie van de werkelijkheid en culturele ideeën. - Is dit een onderdeel van je culturele erfenis? - In wat voor culturele context heb je dit geleerd? - Wat denk je over deze culturele waarden en overtuigingen? - Dienen ze je? - Als je een nieuw cultureel erfgoed zou doorgeven, wat zou die dan zijn? Vooronderstellingen, aannames: De ideeën die we gebruiken als aanname. - Wat wordt er geïmpliceerd met die uitspraak? - Hoe is dat logisch of waar? - Wat heb je voor waar aangenomen dat het mogelijk maakt om op deze manier te denken of voelen? - Welke vooronderstellingen zijn er actief om dit te geloven? - Waar komen deze aannames vandaan? Komen ze van je opvoeding? - Zitten ze in de structuur van de taal die je gebruikt? Geschiedenis/geheugen/referentie: De ideeën die we meenemen uit eerdere ervaringen en gebruiken als een referentiekader voor betekenis geven. - Doet dit je aan iets denken/herinneren? - Wat komt er in gedachten als je je overgeeft aan deze gedachten of gevoelens? - Wat voor eerdere ervaringen of voorbeelden heb je hieraan gerelateerd? - Hoe speelt je persoonlijke geschiedenis hier een rol in? Regels/eisen/moeten/behoren: De ideeën, die de kaders en categorieën van onze geest scheppen. - Je moet het zo doen? Waarom? Wie zegt dat? - Behoor je het zo te doen? Waarom? Wie zegt dat? - Kan je het niet anders doen? Waarom? Wie zegt dat? - Wat creëert deze veeleisendheid in je uitspraak of gevoel? - Welke autoriteit staat er boven deze ervaring? - Wat gebeurt er als je dit niet doet? Wat dan? En wat gebeurt er daarna? Definitie/taal/Klasse/categorieën: De ideeën, die de kaders en categorieën van onze geest scheppen. - Wat betekent deze term of dat woord voor jou? - Hoe definieer je dit? - Wat voor emotionele reacties heb je gekoppeld aan deze term? - Hoe zou het voelen als je wist dat deze term slechts een geluid is en niet zo semantisch geladen als nu? - Wat voor andere definities kun je hieraan geven om het een zinvollere kaart te maken? - Hoe classificeert deze term je ervaring? Begrijpen/weten/kennis: De ideeën die je hebt op basis van kennis, datgene wat je weet en begrijpt. - Wat begrijp je daar over? - Welke achtergrondkennis gebruik je, die ervoor zorgt dat je dit weet? - Wat weet je hierover? Hoe weet je dat je dit weet? - Wat kan je daar nu over begrijpen? Identiteit/Identificeren/Zelf/Zelfdefinitie: De ideeën die we opbouwen over ons “zelf”, de ideeën die we gebruiken om onszelf te definiëren. - Tast dit je zelfdefinitie of identiteit aan? - Hoe tast dit de wijze waarop je over jezelf denkt aan? - Wat zegt dit over hoe je jezelf ziet? - Identificeer je je met deze gedachte, dit gevoel of deze emotie? - Verbetert dit je leven en maakt dit je krachtiger als mens en persoon? Heb je dit werkelijk nodig? Paradigma/model/kaart/schema: De ideeën die we hebben, die samenkomen als complexe kaarten over dingen. − Welk paradigma (model, schema) stuurt en informeert dit? − Op welk paradigma steun je in je begrip hiervan? − Hoe zinvol of waar is deze kaart? − Zou je het op een andere manier in kaart willen brengen?

Metafoor/symbool/gedicht/verhaal: De ideeën die we vormen door verhalen, analogie en niet linguïstische vormen. - Dit is net als...? - Als dit een kleur zou zijn, welke kleur zou het dan zijn? - Als dit een dier zou zijn, welk zou je dan zijn? - Hoe zou dit klinken als je het in muziek zou omzetten? - Als je een gedicht of sprookje hierover zou maken, wat zou je zeggen? - Welk verhaal is het? - Zou je een nieuw verhaal voor jezelf willen maken, voor deze ervaring? - Hoe zou het nieuwe verhaal klinken?

Principe/concept/abstractie: De ideeën die we behandelen als richtlijn, wet, vaststaande conclusie. - Wat is het sturende principe in deze ervaring? Het principe waar je je aan vasthoudt? - Welke concepten sturen deze ervaring? - Hoe werkt dit principe of deze abstractie in het dagelijks leven? - Heb je een goede relatie met dit concept? - Als je deze abstractie opnieuw zou kaderen, hoe zou deze veranderen - Evaluatie/vergelijk/verschil: De ideeën die het voor ons mogelijk maken om te vergelijken en contrasteren. - Hoe is het veranderd? Hoe is het anders? - Als er minder…is, waar is er dan meer van? - Als je minder…voelt, waar voel je dan meer van? - Nu dat dit minder is geworden dan…waar is het meer van geworden? - Als dit wegneemt van…wat voegt het toe, wat draagt het bij?

Dit artikel, inclusief de vragen, komen voort uit de training Persoonlijk Leiderschap voor Coaches. Start: vrijdag 17 en 24 februari, 2 en 9 maart. Er zijn nog een paar plekken vrij!

Over de schrijver
Kirsten
Julia
Door

Julia

op 10 Feb 2012

Het is psycho-logisch, waardevol, maar te theoretisch, te saai/ dood, formeel, te complex.. ik had zo gevoel dat ik in laboratorium zat en iemand probeerde mij te onderzoeken. Iemand die zelf zichzelf nog niet ontdekt, die weet zelf nog niet wie hij in het ECHT is , geen levens ervaring mee heeft gemaakt. Ik zou het meer levend willen hebben, meer toegankelijk, minder algemeen... Het voelde saai en koud.. Ik kreeg zo gevoel dat ik met wetenshappers praat in plaats van mensen die al eigen succes en ervaring hebben mee gemaakt. Dat ze hun eigen TRUTH hebben gevonden, dat ze al eigen wijsdom hebben gevonden. Tijdens het lezen voelde ik niks warm van binnen, geen kippenvel.. puur onderzoek en woorden. Ik heb met hoofd , kennis, intellect gepraat, maar geen hart heb gevoel. Volgens mij was deze lijst van vragen door professionals en geleerden samen gesteld, maar of ze zelf het waar konden maken in hun eigen leven, binnen hun familie, relaties, in hun eigen woonbuurt, met hun dierbare, kennissen, op hun werk, of ze zelf hun kennis konden al in hun leven gebuiken met succes? ..Ik leer nooit van mensen , die op zijn plaats het allemaal van iemand anders in theorie hebben geleerd en nog geen transformatie zelf hebben mee gemaakt. Steeds geen balans konden creeren, geen harmonie binnen zichzelf en hun omgeving, geen liefde in hun hart hebben voor zichzelf en alle mensen (onvoorwaardelijke liefde), geen vrede binnen zich zelf konden vinden en buiten zichzelf konden creeren..Ik zou zeggen - voor jullie iemand kunnen helpen, begeleiden - moeten jullie eerst zichzelf helpen,zich zelf leren kennen,zich zelf kunnen veranderen,zich zelf kunnen begeleiden naar het betere versie van jullie zelf.. Anders is het maar woorden, maar kennis.. dode kennis. Ik wens ons allemaal bewustzijn en innerlijke vreiheid samen met eigen verantwoordelijkheid en eigen unieke ervaring, eigen unieke zoektocht.. vr. gr. julia

Kirsten
Door

Kirsten

op 13 Feb 2012

Beste Julia,Bedankt dat je de moeite hebt genomen om te reageren op mijn blog. Jammer te horen dat het je niet aanspreekt, maar dat kan natuurlijk. Deze manier van werken is zeer specifiek en moet je liggen. Ik begrijp je punt dan ook maar vind wel dat je erg snel oordeelt over degene die dit materiaal hebben ontwikkeld. Daarentegen: jouw reactie toont wel weer heel mooi hoe de interne psycho-logica in de praktijk werkt en hoe de betekenis die je geeft je perceptie stuurt. Hartelijke groet, Kirsten

Marijn
Door

Marijn

op 13 Feb 2012

Goed artikel. Je voegt iets toe. Kun je iets vertellen over de resultaten van je insteek?

Willem
Door

Willem

op 13 Feb 2012

Dag Kirsten,Via Tineke kwam ik op je site en bij deze prachtige lijst met vragen. Dood? Helemaal niet. Ieder trefwoord is een prachtig hulpmiddel om een goed gesprek aan te gaan met jezelf en met een coachee! Waardering voor het delen!

Vonny Nuijten
Door

Vonny Nuijten

op 14 Feb 2012

Dag Kirsten,Dank je wel voor je artikel. Mooi om de vragen zo stap voor stap te lezen. Meestal gaat het bij mij intuitief. Dus dank je wel voor je duidelijke leidraad want zo zie ik ze. En niet om ze een voor een op de cliënt/coachee af te vuren. Als je weet welk doel je hebt met je vragen, kun je ze op jouw manier stellen en altijd op maat van je cliënt/coachee.Uiteraard is zelfreflectie, of in ieder geval het vermogen tot zelfreflectie voor coaches en andere hulpverleners altijd een must. De mate waarin je jezelf kent, ken je ook de ander. Dus vergroot je arsenaal aan ervaringen, dan krijgen je vragen ook meer grond.Ik ben er blij mee en dank je hartelijk voor je delen ervan.Hartegroet, Vonny

christina
Door

christina

op 15 Feb 2012

Hallo Kirsten en Julia,Dank Kirsten dat je dit alles met ons wilt delen. Een ieder pikt eruit wat voor hem/haar bestemd is. Soms kun je net het goede woord niet vinden om iemand verder te helpen, dan helpt zo'n lijst om even verder te zoeken. Mooi!Julia, dat het voor jou koud overkomt omdat het slechts woorden zijn wil niet zeggen dat als iemand deze techniek gebruikt, deze het alleen maar geleerd heeft uit boeken en niets zelf doorleeft. Nu ga je wel erg kort door de bocht. Ik leer altijd van iemand, al zou het alleen maar zijn dat ik me er bewust van word dat ik een bepaalde manier van denken niet aanhang. We weten allemaal - of denken te weten - dat velen psychologie gaan studeren om anderen te helpen "opdat ze niet naar zichzelf hoeven te kijken". Ook dat is dus niet altijd zo. Wat ik het mooie aan jouw reactie vind is dat jij nu in de gelegenheid wordt gesteld om te onderzoeken waarom jij alleen vanuit hartegevoel wilt kijken en het niet goed/fijn/prettig vindt als alleen het intellect om de hoek komt kijken. Waarom iets voor jou alleen maar goed is als je er kippenvel bij krijgt. Interessant!Ieder mens maakt op zijn/haar manier transormatie door. Het is niet aan ons om iets te vinden van de manier waarop ze transformatie beleven. Zoveel mensen zoveel transformaties, ieder op zijn eigen niveau, tijd en plaats.Wat ik uit jullie discussie heb gehaald is dat ik mij er wederom bewust van ben dat er zoveel mensen én dus zoveel meningen zijn maar dat het niet de bedoeling is elkaar te gaan afkraken. Communicatie is een groot goed en gedachten op papier zetten kan heel anders overkomen dan als je eerst even met elkaar overlegt.Succes allen, waar je ook maar mee bezig bent! warme groet Christina

Kirsten
Door

Kirsten

op 15 Feb 2012

Hoi Marijn, Bedankt voor je reactie. Graag vertel ik wat meer over de resultaten. Die kan ik opsplitsten in 2 categorieën: coaches die ermee werken en cliënten. De coaches die ermee werken: - hebben meer overzicht door het houvast dat dit model biedt - hierdoor verdwaal je minder snel in de inhoud - en faciliteer je vrij snel diepgaand inzicht en verandering - in eerste instantie is bij coaches soms de angst dat het niet diep genoeg gaat (omdat je niet wroet in het verleden) maar ervaring met de vragen leert het tegendeel. Heel bijzonder vind ik dat! Cliënten: - vinden de 'hier en nu aanpak' vaak een verademing - de vragen mobiliseren je besef van eigenaarschap en verantwoordelijkheid - je krijgt diepgaand besef dat je zelf aan het stuur staat en je gedachten je eigen wereld creëren. - je krijgt er als het ware een dimensie bij: een inkijkje achter je eigen realiteit en hoe jij die creëert. Heel krachtig is dat! Hartelijke groet, Kirsten

Josefine Boertjens
Door

Josefine Boertjens

op 22 Feb 2012

Dag Kirsten,Hartelijk bedankt voor de uitgebreide lijst met vragen. Mooi zoals je ze hebt gecategoriseerd. Dank je wel dat ik uit jouw juwelendoosje mag pakken wat ik op dat moment gebruiken kan. Ik zal er zorgvuldig mee omgaan.Hartelijke groet,Josefine

Gaetan
Door

Gaetan

op 23 Feb 2012

Als je het meta model snapt dan komen bovenstaande (en andere)coach vragen vanzelf in je op, een "lijst" op papier, in pixels of in je hoofd leidt af denk ik.

Claudia
Door

Claudia

op 05 Mar 2012

Dank voor het delen!

Kirsten
Door

Kirsten

op 06 Mar 2012

Graag gedaan!

Carry Abbo
Door

Carry Abbo

op 06 Mar 2012

Beste Kristen,Ik vind het een diamant je kan er de kern van de mens mee raken. Dank je voor het delen. Het gaat helpen om mensen weer te laten stralen. Groet en het gaat je goed,Carry

Erna van Dellen
Door

Erna van Dellen

op 06 Mar 2012

Een mooie set met vragen, doorleefd en wel, bedankt,Erna

Jacqueline Keuning
Door

Jacqueline Keuning

op 10 Mar 2012

Dag Kirsten,Ik werk met PMA, een methode die onbewuste blokkades opspoort en elimineert. Een aantal van jouw vragen zijn vooral op bewustzijnsniveau gericht, maar er zitten er ook bij die een mooie koppeling maken tussen bewuste overtuigingen, gedachten, waarden en onderliggende gevoelens. Ik kan sommige vragen heel goed gebruiken om aan het einde van een sessie e.e.a. te helpen verankeren. Daarmee kunnen cliënten zelf verder aan de slag. Dank je wel dus!En dood en koud? Dat zou het alleen zijn als je de hele lijst op iemand zou afvuren. Dat gebeurt natuurlijk nooit. We zijn vakmensen en letten op veel meer dan alleen het verbale. Juist in lichaamstaal, intonatie en mimiek kunnen we de vragen tot leven laten komen. Denk ik.Jacqueline

Reactie plaatsen